Als beautyeditor ken ik de werking van zowat elk skincare-ingrediënt, maar dat betekent niet dat ik immuun ben voor acne. Er zijn maanden geweest waarin mijn leven volledig werd opgeslorpt door woekerende uitbraken die ik met geen enkele crème of pil onder controle kreeg. De machteloosheid die dat gaf, sloeg vaak om in frustratie: ik begon te krabben of te knijpen, met grotere wondjes en littekens als gevolg. Ik wist dat het fout was – dat wist ik al lang voor deze job, toen ik op mijn vijftiende nog snel een puistje openkrabde voor school en vervolgens bloedend op de fiets sprong – maar de drang was sterker. Het is een gevoel dat balanceert tussen schaamte, irritatie en een haast automatische reflex. Een cyclus die velen herkennen en waar dermatologen zelfs een officiële naam voor hebben: acne excoriée of krabacne.
“Dit is geen onschuldige gewoonte,” zegt de Australische dermatoloog Dr. Davin Lim. “Acne excoriée is een erkende huidaandoening waarbij gedrag en acne elkaar versterken.”
Wat is acne excoriée precies?
Dit is een term voor acne die verergert of in stand gehouden wordt doordat je voortdurend aan je huid zit. In plaats van de puistjes rustig te laten genezen, worden ze opengekrabd of uitgeknepen. Volgens de Cleveland Clinic leidt dit gedrag niet alleen tot meer ontstekingen, maar ook tot blijvende littekens en een grotere emotionele last. Zie deze krabacne als een vorm van dermatillomanie, de medische benaming voor het dwangmatig pulken aan puistjes, moedervlekken of ingebeelde imperfecties.
Waarom kunnen we niet van onze huid afblijven?
Dermatologen wijzen op een combinatie van lichamelijke én emotionele factoren. Acne zelf is vaak de eerste trigger: een zichtbaar puistje voelt bijna als een uitnodiging om in te grijpen, alsof je het probleem letterlijk kunt uitdrukken. Daarbovenop spelen emoties mee. Stress, verveling of schaamte vergroten de neiging om te gaan knijpen of krabben, waardoor een kortstondig gevoel van opluchting ontstaat. Het verraderlijke is dat dit gedrag meestal automatisch gebeurt. Uit onderzoek gepubliceerd in Frontiers in Psychiatry blijkt dat huidpulken vaak zo onbewust plaatsvindt dat je pas achteraf beseft wat je gedaan hebt, op het moment zelf voelt het bijna alsof je handen hun eigen wil hebben.
Hoe doorbreek je de cyclus van skin picking?
Er bestaat geen wondermiddel, maar dermatologen en psychologen raden een combinatie van huidverzorging, praktische hacks en gedragsstrategieën aan.
1. Behandel je acne serieus
Een goede acnebehandeling verlaagt de drang om eraan te zitten. Denk aan retinoïden, benzoylperoxide of salicylzuur… maar laat je begeleiden door een dermatoloog. Hoe minder actieve acne, hoe kleiner de verleiding.
2. Creëer een barrière
Hydrocolloïde pleisters zijn niet alleen TikTok-proof, ze werken echt. Deze pimple patches beschermen puistjes tegen bacteriën en tegen je eigen vingers. Een barrière laat de huid in alle rust genezen.
3. Houd je nagels kort
Korte, gladde nagels verkleinen de kans op schade of infectie als je toch in de verleiding komt. Volgens Harvard Health is dit één van de eenvoudigste preventieve stappen.
4. Herken je triggers
Noteer wanneer je het vaakst aan je huid zit. Is het ’s avonds voor de spiegel, tijdens een Zoom-call of bij stress? Als je de situaties kent, kun je alternatieven inbouwen.
5. Leid je handen af
Van stressbal tot ring of fidget toy: als je vingers iets anders te doen hebben, vinden ze je huid minder snel.
6. Oefen mildheid & mindfulness
Onderzoek wijst uit dat schuldgevoel en schaamte het gedrag juist versterken. Een meer mindful aanpak helpt: “Herken de drang, adem even, en kies een alternatief,” staat in een review in Frontiers in Psychiatry.
7. Zoek hulp als het blijft terugkomen
Voor wie blijft worstelen, bestaan bewezen therapieën zoals Habit Reversal Training en het ComB-model. Volgens de International OCD Foundation behoren deze tot de meest effectieve methodes bij skin picking.
Littekens en nazorg
Littekens en verkleuringen zijn misschien wel de grootste erfenis van acne excoriée. Dermatologen benadrukken daarom het belang van nazorg. Zonbescherming is daarbij cruciaal: uv-straling maakt littekens en pigmentvlekken alleen maar donkerder. Daarnaast kan je huid baat hebben bij verzachtende crèmes met ingrediënten zoals niacinamide of panthenol, die roodheid kalmeren en het herstelproces ondersteunen. Retinoïden of milde exfoliërende zuren (AHA’s) helpen om hyperpigmentatie sneller te vervagen. En wanneer de sporen echt storend zijn, bestaan er professionele opties zoals chemische peelings, microneedling of laserbehandelingen die de huidstructuur weer egaler maken.
Wanneer moet je professionele hulp zoeken?
Blijf je ondanks alles knijpen en krabben, of beïnvloedt het je dagelijks leven (zelfvertrouwen, sociale situaties, make-up als camouflage), dan is het tijd om hulp te vragen. Een combinatie van dermatologische zorg en psychologische begeleiding kan het verschil maken. En onthoud: elke keer dat je je handen thuishoudt, geef je je huid de kans om te doen wat ze van nature het beste kan, namelijk zichzelf herstellen.
