ELLE backstage: een tour in de Disney fabriek

Met die vraag in het achterhoofd zit ik in een bus op de ring van Disneystad, naast mij een stel piraten, enkele blozende bloemenmeisjes en een wit konijn. Je leest het goed: Disneystàd, een verzameling ateliers in een baan rond het bekende park, waar ruim 15.000 werknemers elke dag hard werken om de befaamde Disney magie tevoorschijn te toveren. We rijden gigantische loodsen vol decorstukken voorbij, het atelier waar praalwagens in elkaar worden gestoken, serres waarin de indrukwekkende sierstruiken van het park in vorm worden gekapt, de manège waar Buffalo Bills trouwe viervoeters op stal staan, dansstudio’s waar eerder genoemde bloemenmeisjes hun pasjes instuderen, één van de vele geheime toegangen tot het park zelf -de halte waar de bende zeerovers uitstapt- en uiteindelijk –dit is mijn stop- het kostuumatelier! Hier worden prinsessen, dwergen, boze stiefmoeders, krijgers, trollen, miniatuur eskimo’s en andere gekke mensen die je kent in een magisch jasje gestoken. Hoe dat in zijn werk gaat? Een bezoek aan de stylisten van Anna, Elsa en co!

En je zweeft en je zweeft en je zweeft…

Je zou voor minder gaan zweven: bij aankomst kom ik oog in oog met Sneeuwwitjes welbekende pofmouwen te staan. Vanachter de imposante jurk klinken de stemmen van Agnès Braconnier, manager van dit indrukwekkende kostuumparadijs, en Malika Sif, één van de vijf ontwerpsters van Disneyland. Jaarlijks zien hier zo’n 5000 kostuums het levenslicht, niet enkel de welbekende prinsessenjurken, maar ook de outfits van dansers en figuranten. Daarnaast moeten ook de honderden mechanische poppen uit attracties als Pirateneiland en It’s A Small World passende kleren krijgen. Stuk voor stuk creaties die aan de fantasie van Malika en haar vier collega-ontwerpers zijn ontsproten. Dagelijks pent ze via een speciaal computerprogramma tientallen silhouetten neer, waarvan slechts enkele worden weerhouden. “We krijgen bepaalde thema’s opgelegd waarin we ons helemaal kunnen uitleven. Voor de lenteshow van het park heb ik me bijvoorbeeld op de typische Londense stadstuinen en hun romantische hekkens gebaseerd. Er zijn bloemenmeisjes, maar ook “standbeelden” wiens jurk en accessoires de structuur van een hek oproepen."

Op papier is dat heel snel getekend, in de praktijk gaan er uren research aan vooraf en moet je nadenken over het juiste materiaal om je ontwerp tot leven te laten komen. Het moet er goed uitzien, maar dansers ook niet hinderen in hun bewegingen, tweemaal per dag ten tonele worden gevoerd én elke dag opnieuw gewassen worden. Ik hoef je niet te vertellen dat het tegen een ferme stoot moet kunnen! Wij hebben dit seizoen veel met een soort vederlicht schuim gewerkt en dat in vorm gelasered en met de juiste print bedrukt. Vroeger hield men minder rekening met die praktische kant en had je prinsen die hun hoofd wegens loodzware kroon amper recht konden houden – wat hun koninklijke nek aan het einde van de dag natuurlijk geen deugd deed…”

Over royals gesproken, ook de horde Disney prinsessen doet beroep op de diensten van Malika en haar collega’s. “Elk personage heeft natuurlijk een duidelijk afgelijnde persoonlijkheid en stijl, het is onze uitdaging om daarbinnen steeds nieuwe looks tevoorschijn te toveren. Zo kregen de klassieke prinsessen onlangs een make-over -Sneeuwwitje draagt tegenwoordig de haren los en Assepoester hult zich nu in peplum blazer- en beschikken ze over een zomer- en wintergarderobe. Pluizige mantels, capes en handschoenen zorgen ervoor dat ze tijdens parades niet bevriezen–behalve voor ijskoningin Elsa natuurlijk, kou heeft haar sowieso nooit gedeerd…

Inspiratie? Die komt heus niet enkel uit Disney films. Malika’s bureau ligt bezaaid met oude modebladen. “Ik hou van mode, maar hedendaagse trends zijn voor mijn werk onbelangrijk. Vintage looks bieden dan weer een schat aan ideeën! De silhouetten met ingesnoerde tailles en brede rokken zijn enorm dankbaar voor dansers, ogen romantischer en staan in voor een “prinsesseneffect”. De looks moeten voor bezoekers ook niet te vertrouwd aanvoelen, geen herhaling zijn van wat ze dag in dag uit in het straatbeeld te zien krijgen –anders zijn ze niet speciaal meer. Vandaar dus mijn voorliefde voor vintage.”

Elfenstof

Eens de ontwerpen en hun materiaalkeuze vastliggen, worden ze door een veertigkoppige ploeg naaisters, hoedenmakers, patroonsnijders en pruikenartiesten omgetoverd tot ware kunstwerken. Neem dat laatste woord maar bloedserieus, als het aan Agnès ligt, kan dit atelier tippen aan de grootste modehuizen: “We houden vakmanschap hier torenhoog in het vaandel. Het is niet zo dat we machinaal tientallen kostuums na elkaar verwerken, zoveel mogelijk wordt met de hand, met heel veel liefde –én natuurlijk met het onmisbare vleugje elfenstof- vervaardigd. Onze creaties worden echt tot in de details afgewerkt en verzorgd, ook al kunnen bezoekers dat niet altijd zien. Heel wat artiesten komen trouwens vanuit grote modehuizen en de Haute Couture wereld overgevlogen. Eén van onze hoedenmakers draaide jarenlang mee bij Dior, vandaag werkt hij zijn magie uit op kronen, verentooien en zebrakoppen…” Daarnaast draait het kostuumatelier, net als prêt-a-porter labels in de “echte” wereld, volgens vaste seizoenen. Echter geen saaie fall/winter of spring/summer thema’s hier, wel seizoenen die de kleuren van een kerstbuffet, een Halloween pompoen, lentebloesems en zomerse dromen uitdragen. Wie heeft trouwens gezegd dat het niet mag sneeuwen tijdens de zomermaanden? Dit seizoen staat het park volledig in het teken van Frozen, omdat ijskristallen in Disneyland het hele jaar door kunnen! “Je ziet, de Disney fantasie valt niet te beteugelen en dat trekt echte artiesten aan!”

Artiesten, die ook de handen vol hebben aan het onderhoud van bestaande kostuums. Een tijdrovend werkje dat niet mag worden onderschat, vooral als het op de poppen in de attracties aankomt. “Elke dag gaat een team voor het ochtendgloren op pad en controleert het of elke piraat, eskimo of indiaan de voorbije dag zonder kleerscheuren overleefde. Vooral bij de bewegende poppen treedt er vlug slijtage op, attracties met water hebben een hogere vochtigheidsgraad wat uiteraard niet gezond is voor textiel, de kleren zijn blootgesteld aan de open lucht en stof,… Indien nodig, worden de kostuums naar hier gebracht en aangepast. Het is bijvoorbeeld erg belangrijk dat alle figuren over “elfenstof” beschikken: er moet en zal glitter op zitten! Als die na verloop van tijd zijn glans verliest, zorgen wij voor nieuwe.”

De looks van It’s A Small World, een bootritje langs de mooiste miniatuur plekjes van onze planeet, zijn sinds de begindagen van de attractie, zo’n vijftien jaar geleden, trouwens niet veranderd. “Er is heel wat research aan vooraf gegaan om zeker te zijn dat de culturele verwijzingen naar elk land correct zijn. Aan de looks zelf komen we dus niet, behalve tijdens de kerstperiode. Verder krijgen alle 281 poppen om de zes maanden sowieso een vers plunje aangemeten.” Een klus die een team van tien kleedsters zo’n twee dagen in beslag neemt, je verkleedt de hele wereld nu eenmaal niet in een biebedie babedie vingerknip. Het meeste werk gebeurt trouwens ‘s nachts, kwestie van de dag met een perfect afgewerkte attractie te kunnen beginnen. Onder de sterrenhemel blijkt het park dan ook bedrijverig dan ooit: parades worden er in open lucht ingeoefend, sierstruiken worden neergeplant en piraten krijgen een nieuwe broek en verse gouden tand …

Ook de figuren met koninklijk statuut kunnen af en toe een “retoucheke” gebruiken, zo zien we de top van prinses Jasmine hangen in de te rekken te behandelen kostuums. Het niemendalletje behelst al weinig stof, het kan dus maar beter in goede staat verkeren, niemand die zit te wachten op een kindonvriendelijke kledingblooper in volle parade…

Aan touwtjes zit ik niet (wel aan wollen sliertjes!)

In het atelier werken de petites mains ook bedrijvig aan accessoires: juwelen, hoeden, toverstaffen, knuppels, zwaarden en pruiken. Schoenen worden buitenshuis gemaakt –“er moeten tientallen kilometers op worden gedanst, dit laten we liever over aan expert-schoenmakers”. Vandaag worden de Afrikaanse pruiken uit It’s A Small World onder handen genomen: slierten wol worden op een hoofdstuk aangebracht, waarna een perruqière ze in de juiste snit knipt. In dit geval vlecht een expert de slierten tot kunstige kapsels, waarna ze kralen en schelpen toevoegt voor de afwerking. Het duurt twee weken voor zo’n pruik helemaal af is en terug de welbekende grot van de attractie in mag worden gestuurd.

Over grotten gesproken, achterin het atelier bevindt zich een deurtje dat je recht naar het hol van Ali Baba leidt. Hier liggen kilometers stof in alle kleuren van de wind opgestapeld, netjes gelabeld volgens thema en seizoen. Het glansgehalte in de ruimte ligt torenhoog. “Irisé materialen, velours, metalic tinten, zijde: we zijn hier erg happig op al wat ook maar een beetje blinkt. Vergeet niet dat we royals en hun entourage kleden, dan mag je al eens dromerig doen…”

De meeste stoffen werden ook speciaal voor Disneyland gemaakt. Voor de kostuums van Mickey en Minnie Mouse worden per definitie altijd unieke materialen ontworpen –de boegbeelden van Disneyland willen natuurlijk niet dood gevonden worden in een stofje dat ook een banaal elfje siert… Daarnaast ook een pak simulaties: omdat echt fluweel te log en warm is voor dansers, worden er bijvoorbeeld afdrukken van op polyester geprint. Dit soort technieken wint de komende jaren aan belang: naarmate de filmtechnologie evolueert, moeten ook de stoffen volgen. Een prent als Frozen werd bijvoorbeeld uitgebracht in 4D en is een technologisch hoogstandje: nooit eerder werden stoffen zo geloofwaardig en gedetailleerd weergegeven. Het kostuumatelier moet die trend volgen en meer dan ooit de juiste stoffen en effecten selecteren. De jurk van Elsa, de stilaan berucht ijs- én stijlkoningin, bestaat uit ijskristallen, glanst, is nu eens doorzichtig en dan weer vast: aan Agnès en haar team om dat naar een draagbaar kostuum te vertalen. “Technologie wordt steeds belangrijker, wie weet staat er binnenkort een jurk vol LED-lichtjes of  in 3D-print in de parade!”

Blauw op straat

De veel besproken Elsa jurk blijkt trouwens niet enkel op technisch vlak een schot in de roos. Nooit eerder kende een creatie zoveel succes, ook ver buiten de grenzen van Disneyland. Zo kan je ondertussen trouwen in een Elsa bruidsjurk en brengen tal van meisjes Carnaval, hun verjaardag en andere hoogdagen voor het betere verkleedwerk in Elsa kostuum door. “Eerlijk gezegd hadden we zo’n overdonderend succes niet verwacht,” geeft prinsessen experte Lydie Richard toe. “Het is natuurlijk altijd leuk dat Disney ook buiten haar vertrouwde kader inspireert en zelfs invloed op de modewereld uitoefent.” Een feit dat ook in het park zelf opvalt: de straten kleuren er grijs en blauw, overspoeld door hordes miniatuur Elsa’s die zich trouw aan de lijfspreuk van hun idool volledig… laten gaan.

Wat me bij de volgende vraag brengt: welk kostuum valt bij de mannen het meeste in de smaak? “Ik weet niet hoezeer mannelijke bezoekers rekening houden met de kostuums zelf, zij kijken volgens mij meer naar de beautylooks en het karakter van de dames in kwestie. Ik kan je alvast vertellen dat Merida uit Brave hoog scoort bij de jongens in het park. Een vrouw die goed gekleed gaat en daarnaast ook nog een aardig potje kan paardrijden en boogschieten scoort altijd!” Meer dan een vrouw die ijsstralen kan schieten?!? “Blijkbaar wel, ja.”

Met dit relationele advies -én het voornemen op boogschuttersles te gaan- op zak verlaat ik het atelier. Een laatste blik op Sneeuwwitjes pofmouwen, op de zebrakop en op Jasmines blinkende top. Tijd om terug de bus op te stappen, de ring van Disneystad weer op te rijden, mijn felbegeerde backstage pass in te dienen (zucht...) en met sterretjes in de ogen richting Brusselse ring te rijden. Daar is het ondertussen spitsuur, is de enige glitter afkomstig van een niet te stoppen regenbui en staat het blauw op straat voor een knorrige verkeersagent die geen begrip heeft voor dromerige ELLE redactrices die het verkeerslicht niet zagen verspringen. Misschien trek ik morgen maar een doorschijnende kristaljurk aan, gewoon om de dag met wat elfenstof te kleuren…

(Beeld: Eva Vlonk)