Als internationaal media brand heeft ELLE zich altijd ingezet voor de emancipatie en gelijke rechten van vrouwen. Daarom willen we ons met de hele ELLE-familie, die intussen 46 zussen telt, achter het Women for Climate-manifest scharen en een vuist maken voor meer V-kracht in het klimaatbeleid. Steun en share #womenforclimate zodat we samen de toekomst voor onze kinderen kunnen veiligstellen.
LEES hier het volledige 'Women for Climate'-manifest:
Vrouwen zijn de motor van het transitieproces, de deeltjesversneller naar een CO2-arme wereld. Het klimaatakkoord werd eind 2016 ondertekend door 190 landen die samen verantwoordelijk zijn voor 60% van de totale uitstoot van broeikasgassen. In de marge van dit historische akkoord, legde Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs, de basis voor het Women4Climate-manifest, een pleidooi voor meer vrouwelijk verstand dat werd ondersteund door een tiental vrouwelijke burgemeesters van wereldsteden als Madrid, Sydney en Tokio.
Vrouwen zijn niet alleen het eerste slachtoffer van de klimaatverandering, ze zijn ook de eersten om zich in te zetten voor een beter leefmilieu. Op internationaal vlak zijn vrouwen zelfs de belangrijkste voortrekkers in de strijd tegen de klimaatveranderingen. Terwijl politieke zwaargewichten als Ban-Ki Moon, Michael R. Bloomberg en Laurent Fabius de geschiedenis zullen ingaan als de peters van het akkoord, mogen de vrouwen zich de architecten van het Verdrag noemen. In de coulissen van het politieke strijdtoneel werkte een vrouwelijke delegatie onder leiding van Christiana Figueres, hoofd van het Klimaatbureau van de VN, de Franse Milieuminister Segolène Royal en de Franse klimaatambassadeur Laurence Tubiana tussen 2014 en 2015 de fundamenten voor het Verdrag uit.
Op het hoogtepunt van de COP21-onderhandelingen beantwoordden tal van vrouwelijke burgemeesters de oproep van Anne Hidalgo om samen actie te ondernemen tegen de klimaatverandering en dwong ze de wereldleiders tot een ambitieus engagement. Want alle goede voornemens ten spijt, gaapt er een gigantisch gat tussen de papieren beloftes en de bittere realiteit voor miljoenen vrouwen die dagelijks de gevolgen van de klimaatopwarming ondervinden. Het bevolkingsfonds van de Verenigde Naties concludeerde dat vrouwen in ontwikkelingslanden veel harder getroffen worden door de impact van de klimaatverandering dan mannen.
Vrouwen mogen dan het eerste slachtoffer zijn van de global warming, ze zijn ook de eersten om actie te ondernemen. Daarom moeten ze ook een sleutelrol krijgen op het beleidsniveau. Het C40* Cities Women For Climate-programma roept invloedrijke vrouwelijke wereldleiders op om andere vrouwen te ondersteunen die zich inzetten voor lokale klimaatprojecten en hoopt zo het pad te effenen voor een volgende generatie vrouwelijke leiders met visie en daadkracht.
(*De C40 Cities Climate Leadershop Group is een internationaal netwerk van wereldsteden dat duurzame projecten opzet om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en ideeën uitwisselt om de klimaatverandering tegen te gaan.)
Van Parijs tot Washington: ontdek hoe deze acht vrouwelijke burgemeesters van toonaangevende wereldsteden écht het verschil maken.
Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs en huidig voorzitter van de C40
Leeftijd: 57
Privé-leven: getrouwd, drie kinderen
Studies: master sociale wetenschappen, postgraduaat arbeids- en vakbondsrecht
Motto: “Een citaat van de Spaanse dichter Antonio Machado: ‘Reiziger, er is geen weg, de weg maak je zelf, door te gaan’”
Wat was je motivatie om in de politiek te stappen?
“Mijn roots. Ik kom uit een familie van Spaanse migranten. Mijn grootvader was een Spaanse republikein, mijn ouders waren arbeiders die een betere toekomst wilden voor hun kinderen. In 1994, een jaar na de verkiezingsnederlaag van de Socialistische Partij, besloot ik lid te worden. Ik kon niet meer toekijken vanaf de zijlijn, ik moest iets doen. Als je iets wil veranderen, moet je je nek durven uitsteken. Het voelde heel natuurlijk, hoewel het nooit mijn ambitie was om carrière te maken in de politiek.”
Hoe maak je het verschil als vrouwelijke burgemeester?
“Tijdens vergaderingen komen vaak vrouwelijke kwesties aan bod die vroeger amper bespreekbaar waren, zoals kinderopvang of geweld tegen vrouwen. Toen ik in 2001 benoemd werd tot viceburgemeester, was ik verantwoordelijk voor gendergelijkheid. Er werd enorm neerbuigend over gedaan, genre: houd jij je maar bezig met de vrouwenzaken, die hebben toch geen politiek gewicht. Ik dacht bij mezelf: dat zullen we nog wel eens zien. Vrouwenzaken zijn juist sociale thema’s die hoog op de politieke agenda horen te staan.”
Wat zijn voor jou de belangrijkste doelstellingen als lid van de C40?
“Ervaringen uitwisselen is de eerste stap: de C40 is niet enkel een zaak van lokale overheden, maar ook van de private sector. De technologie is er, steeds meer bedrijven beginnen in te zien dat de overschakeling op hernieuwbare energie de motor van de economie wordt. Steden, NGO’s en burgerinitiatieven moeten op één lijn staan op vlak van milieubeleid. De documentaire ‘Tomorrow’ van Mélanie Laurent zoomt in op het effect van burgerparticipatie en brengt heel duidelijk de uitdagingen voor morgen in beeld. Een aanrader.”
Welke concrete maatregelen neem je in de strijd tegen de klimaatverandering?
“Steden produceren de meeste broeikasgassen, maar zijn ook de eersten om met innovatieve oplossingen te komen. Lokale overheden zouden meer autonomie moeten krijgen om duur-zame burgerinitiatieven te steunen. De C40-burgemeesters moeten hun verantwoordelijk nemen op internationaal vlak en erop toezien dat het klimaatakkoord van Parijs effectief wordt uitgevoerd, het mag geen dode letter blijven.”
Muriel Bowser, burgemeester van Washington
Leeftijd: 42
Privéleven: single
Studies: Politieke wetenschappen
Wat was je motivatie om in de politiek te stappen?
“Ik ben mijn carrière begonnen als vrijwillig adviseur in de lokale bestuursraad. Ik zag snel in dat je pas echte verandering teweeg kunt brengen als je kunt wegen op het politieke beleid en de financiën. Ik zou pas echt iets kunnen betekenen als ik me verkiesbaar stelde. Dat was mijn motivatie om voor de post van burgemeester te gaan. Wat me het meest geraakt heeft na 20 maanden campagne voeren, was de support van zoveel jonge meisjes. Hun enthousiasme gaf me de kracht en de motivatie om door te zetten. In het politieke hart van Amerika zijn het nog steeds de mannen die de plak zwaaien op het hoogste niveau, maar de vrouwen zijn aan een heuse inhaalbeweging bezig.”
Hoe maak je het verschil als vrouwelijke burgemeester?
“Ik ben hier geboren en getogen. Ik heb Washington gekend op het dieptepunt, de eerste tekenen van de heropbloei zijn stilaan zichtbaar, hoewel de veranderingen nog niet door alle inwoners worden gevoeld. Ik ben verkozen om het gat te dichten, dat vraagt tijd. Mijn eerste zorg is een betere financiering van het onderwijs en werk maken van betaalde jobs om het leven hier betaalbaar te maken. Ook veiligheid is een belangrijk thema. Dat de huidige korpschef van de politie en de schepen van onderwijs allebei vrouwen zijn, helpt de zaken sneller vooruit.”
Hanna Gronkiewicz-Waltz, burgemeester van Warshau
Leeftijd: 63
Privéleven: getrouwd, één dochter
Studies: Rechten aan de Universiteit van Warshau
Wat was je motivatie om in de politiek te stappen?
“Van jongs af aan was ik geïnteresseerd in politiek, dankzij mijn vader. Als hij niet was opgegroeid ten tijde van het communisme was hij misschien zelf politicus geworden. In plaats daarvan werd hij advocaat. Ik herinner me dat mijn ouders trouw luisterden naar de vrije radio, dus dat heeft me wel beïnvloed. Ook mijn grootmoeder, die twee wereldoorlogen en een revolutie heeft meegemaakt, had een grote impact. Ze gaf me altijd veel goede raad, zoals verschillende talen leren of piano spelen. In moeilijke tijden is het beter een stukje muziek te spelen in plaats van te huilen.”
Wat zijn de belangrijkste uitdagingen in je stad?
“Het moeilijkste is om mensen met tegengestelde belangen te verzoenen. De stad is een mengeling van verschillende – soms extreme – standpunten en het is vaak lastig om een compromis te vinden waarin alle partijen zich kunnen vinden. Een verkeersplan opstellen dat zowel fietsers, voetgangers als automobilisten tevreden stemt of maatregelen invoeren tegen nachtlawaai waar zowel horecauitbaters als buurtbewoners vrede mee hebben, is altijd een moeilijke evenwichtsoefening. We proberen een gulden middenweg te vinden, maar je kunt nooit iedereen pleasen.”
Hoe maak je het verschil als vrouwelijke burgemeester?
“Ik hecht veel belang aan kinderopvang en onderwijs, thema’s die een grote rol spelen in de emancipatie van vrouwen. Zowel mijn moeder als grootmoeder waren progressieve, hardwerkende vrouwen die streefden naar financiële onafhankelijkheid. Het is dankzij de inspanningen van mijn grootmoeder dat mijn moeder, vlak na de oorlog, kon gaan studeren aan de universiteit van Lodz. Vrouwen moeten alle ondersteuning krijgen om hun professionele leven te kunnen combineren met een gezin. Daarom probeer ik jonge moeders zoveel mogelijk aan te moedigen om na hun bevallingsverlof terug aan het werk te gaan.”
Wat zijn voor jou de belangrijkste doelstellingen als lid van de C40?
“Naast kwaliteitsvol onderwijs, is de uitbouw van duurzame mobiliteit één van de grootste uitdagingen: we hebben onlangs zo’n zes miljoen euro geïnvesteerd in openbaar vervoer zoals ecologische metro’s, trams en hybride bussen. Tegelijk proberen we voldoende alternatieven te voorzien om auto’s uit de stad te weren via de verhuur van stadsfietsen, autodelen en de aanleg van park & ride-zones. Schonere, zuivere, gezondere lucht is onze missie en we doen er alles aan om ons doel te bereiken.”
Manuela Carmena, burgemeester van Madrid
Leeftijd: 72
Privéleven: getrouwd, 2 kinderen
Studies: Rechten
Motto: “Zeg ja”
Wat zijn de voornaamste problemen die je wil aanpakken in de stad?
“De netheid laat hier en daar te wensen over, ik merk bovendien een zekere nonchalance bij de inwoners. Ik weet dat het in sommige andere steden nog erger gesteld is, maar Madrid kan wat mij betreft een pak properder. Er loopt momenteel een campagne om geen peuken meer op straat te gooien. Via ludieke asbakken proberen we de mensen bewust te maken van zwerfvuil. Het is een algemeen attitudeprobleem dat niets te maken heeft met opleidingsniveau of sociale afkomst.”
Hoe doet je land het op vlak van gendergelijkheid?
"Ondanks alle wettelijke maatregelen om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te dichten, blijft de ongelijkheid bestaan. Typische vrouwenjobs zijn systematisch onderbetaald en studies wijzen uit dat vrouwen gemiddeld 81 dagen langer moet werken dan mannen voor hetzelfde loon. Er is dus nog werk aan de winkel."
Welke concrete maatregelen neem je in de strijd tegen de klimaatverandering?
"We hebben een aantal plannen uitgewerkt om de uitstoot van CO2 drastisch te verminderen en Madrid zo groen mogelijk te maken, bijvoorbeeld door de aanplanting van 300 000 bomen. Maar je ziet nog te weinig bloemen en planten op de balkons, er is nog te veel openbare ruimte onvoldoende beplant. Terwijl we in Madrid juist moeten profiteren van het milde klimaat om allerlei plantensoorten te laten gedijen. Vanuit het stadsbestuur proberen we het goede voorbeeld te geven door alle overheidsgebouwen van groen te voorzien. Daarnaast willen we ook het verkeer in de stad terugdringen en inzetten op elektrische wagens, maar ook de verwarming van gebouwen moet duurzamer. We hebben een ruim pakket aan energiebesparende maatregelen gebundeld onder de noemer ‘Programas Madre’, afgeleid van MAD-rid RE-covers."
Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt?
"Rond mijn vijftiende was ik in een tijdschrift de brievenrubriek aan het lezen. Eén van de adviezen luidde: ‘Lieve lezeres, zeg ja’. Dat zinnetje is me altijd bijgebleven en vormt zelfs de rode draad doorheen mijn leven. Nee zeggen maakt je wereld kleiner en zet een rem op je ontwikkeling. Zo voel ik het toch aan: ik kom uit een tijd waar de vrijheid beperkt was, waar angst regeerde. ‘Maar waarvoor?’, vroeg ik me af. Dus besloot ik het maximum uit mijn leven te halen. Hoe meer kansen je grijpt, hoe meer deuren er voor je opengaan."
Patricia De Lille, burgemeester van Kaapstad
Leeftijd: 65
Privé-leven: getrouwd, twee kinderen
Studies: levenservaring, strijdlust en liefde voor het land
Motto: “Wees altijd oprecht”
Wat zijn de belangrijkste vrouwenissues in Zuid-Afrika?
“Vrouwen en kinderen zijn er om te koesteren, niet om te misbruiken. Huiselijk geweld is jammer genoeg eerder regel dan uitzondering. Het zit in de cultuur ingebakken dat mannen de kostwinner zijn, maar dat mag geen rechtvaardiging zijn voor geweld. Er is iets fundamenteel verkeerd in ons land, er is een totaal gebrek aan respect tegenover vrouwen, maar anderzijds blijven vrouwen hun onderdanige positie in stand houden. Waarom laten wij dit gebeuren? Er zijn een aantal vluchthuizen in Kaapstad, maar de meeste vrouwen zoeken troost in hun geloof. Wanneer ze aan de priester vertellen dat ze door hun man geslagen worden, is het antwoord: ‘Ik zal voor hem bidden’.”
Hoe doet Zuid-Afrika het op vlak van gendergelijkheid?
“Ironisch genoeg is onze grondwet één van de meest progressieve ter wereld. Het veroordeelt discriminatie op basis van ras, geslacht of klasse. We hebben zelfs een aparte sectie over kinderrechten en een arbeidsreglement voor gelijke rechten op de werkvloer. Er bestaat een wettelijk kader, de uitdaging is nu om het in de praktijk te brengen. Het is aan de vrouwen om hun rechten op te eisen. Daarom geef ik hen altijd de raad om hun eigen leven zelf in handen te nemen, om terug te vechten, om assertiever te worden. Niemand anders zal het voor jou opnemen.”
Welke projecten van de C40 zijn voor jou een bron van inspiratie?
“De C40 is een wereldwijde denktank waar iedereen van elkaar leert, die wisselwerking is enorm inspirerend. Ik denk bijvoorbeeld aan de burgemeester van Hangzhou in China met zijn energiezuinige bussen. Of de bussen die rijden op biogas afkomstig van menselijke uitwerpselen, een project van een Zweedse burgemeester dat nu ook in andere landen uitgetest wordt. De grote meerwaarde van de C40 zit hem in de constante uitwisseling van ideeën die - hopelijk - kunnen leiden naar een globale oplossing voor het klimaatprobleem. Het waterbesparingsproject van Kaapstad werd in 2016 bekroond met een C40 Cities Award, uitgereikt door Michael Bloomberg. Hij zei: ‘Het moment waarop een stad een ontwikkelde stad wordt, is niet wanneer meer arme mensen een auto kunnen kopen, maar wanneer rijke mensen het openbaar vervoer gebruiken.’ Dat is precies wat er in Kaapstad aan het gebeuren is.”
Clover Moore, burgemeester van Sydney
Leeftijd: 70
Privé-leven: getrouwd, twee kinderen
Studies: bachelor in de kunsten, Universiteit van Sydney
Motto: “Doe het niet goed, maar beter”
Wat was je motivatie om in de politiek te stappen?
“We woonden in Londen op het moment dat onze dochter geboren werd. Het stadsbestuur investeerde er veel geld in de aanleg van speeltuintjes en kwalitatieve kinderopvang. Terug in Sydney zag ik hoe erbarmelijk onze speelpleinen erbij lagen. Alle faciliteiten die ik in Londen had, bestonden hier niet. Ik besloot een petitie te lanceren, zonder enige politieke ervaring. Daarna startte ik een buurtcomité op, een groenteclub, een babysitdienst... Op een bepaald moment werd ik door verschillende mensen gevraagd om me kandidaat te stellen voor de verkiezingen in South Sydney. Mijn man en ik vonden dat ik het maar moest proberen. Jaren later hoorde ik de burgemeester zeggen: ‘Had ik haar toen maar dat speeltuintje gegeven’.”
Wat zijn de belangrijkste vrouwenissues in Australië?
“De problemen van vandaag zijn nog steeds dezelfde als twintig jaar geleden: betaalbare kinderopvang en huisvesting staan nog steeds bovenaan. Maar ook kansarmoede, huiselijk geweld, werkloosheid en de loonkloof tussen mannen en vrouwen houden me bezig.”
Hoe maak je het verschil als vrouwelijke burgemeester?
“Vrouwen moeten zich van hun sterkste kant laten zien, zonder de macho te willen uithangen. We moeten niet gewoon goed zijn in wat we doen, maar beter. De dingen zijn gewoon moeilijker voor ons, maar dat maakt ons tot wie we zijn. Ik herinner me de machtsspelletjes in het parlement, dat volledig gedomineerd werd door mannen. Vrouwen staan volgens mij serieuzer in het leven.”
Welke C40-projecten kunnen jou inspireren?
“Ik kijk enorm op naar Kopenhagen. Na de oliecrisis van de jaren 1970, toen de stad volledig van het elektriciteitsnet was afgesneden, besliste het stadsbestuur om over te schakelen op hernieuwbare energie. Kopenhagen is vandaag één van de meest succesvolle steden ter wereld op het vlak van duurzame energie. Een ander voorbeeld is Los Angeles. In 2007 stapten ze als eerste Amerikaanse stad over op ledverlichting. We werden van het project op de hoogte gebracht en beslisten hetzelfde te doen in Sydney. Daarmee waren we de eerste stad in Australië die alle openbare verlichting liet vervangen door leds.”
Karin Wanngard, burgemeester van Stockholm
Leeftijd: 41
Privé-leven: getrouwd, twee kinderen
Studies: human resources
Motto: “Moeilijk gaat ook”
Wat zijn de grootste uitdagingen in Stockholm?
“Problemen als huisvesting, het lerarentekort en immigratie zijn mijn grootste prioriteit. We zijn uiteraard bereid om vluchtelingen op te vangen, de uitdaging bestaat erin voor iedereen gepast onderdak te vinden. Op persoonlijk vlak is het een gepuzzel om werk en privé in balans te krijgen. Ik voel me voortdurend heen en weer geslingerd tussen mijn job en mijn gezin. Momenteel heb ik amper tijd voor een sociaal leven, maar ik heb gelukkig een fantastische echtgenoot die dagelijks de kinderen ophaalt van school.”
Hoe maak je het verschil als vrouwelijke burgemeester?
“Ik ben ervan overtuigd dat het leven veel eenvoudiger is als man. Mannen vinden altijd wel een achterpoortje, terwijl vrouwen in het algemeen behoedzamer te werk gaan. Een tijdje geleden ondervond ik dat een voltijdse functie in de politiek niet compatibel is met een gezinsleven. Daarom wil ik me nu engageren om het voor een volgende generatie vrouwen gemakkelijker te maken om de twee te combineren. Ik ben bijvoorbeeld heel strikt wat ochtendmeetings betreft: mijn werkdag begint om negen uur, zodat ik zelf mijn kinderen naar school kan brengen. Ik streef ook naar maximale efficiëntie op kantoor, iets dat ik heb meegenomen uit de privésector, waar elke minuut telt. Als werkgever valt het me trouwens op dat ouders met kleine kinderen veel flexibeler zijn. Zij slagen erin om een volledige werkdag in zes uur te proppen.”
Wat zijn de belangrijkste doelstellingen de komende jaren?
“Tegen 2040 willen we niet langer afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en volledig overgeschakeld zijn op hernieuwbare energie. Via toekomstgerichte stadsplanningsprojecten geven we alle ruimte aan voetgangers, fietsers en openbaar vervoer en het resultaat is nu al zichtbaar. Het metronet wordt uitgebreid en er komen nieuwe fiets- en voetgangerszones. We hebben onlangs de parkeertarieven verhoogd om carpoolinitiatieven te stimuleren en het bezit van een eigen wagen te ontmoedigen. Daarnaast investeren we in duurzame technologie zoals zonnepanelen en streven we naar een zero waste beleid. Vorig jaar werd een verlaagd btw-tarief ingevoerd voor hersteldiensten en organisch afval wordt verwerkt tot biogas. Het is een opsteker dat onze inspanningen weerklank vinden in andere steden. Duidelijke langetermijndoelstellingen maken het makkelijker om dagelijkse beslissingen te nemen.”
Yuriko Koike, burgemeester van Tokio
Leeftijd: 64
Privéleven: gescheiden
Studies: sociologie aan de Kwansei Gakuin Universiteit en bachelor in de sociologie aan de universiteit van Caïro, ze spreekt vloeiend Engels en Arabisch
Motto: “Vrouwen mogen ook ambitieus zijn”
Wat was je motivatie om in de politiek te stappen?
“Ik heb voortdurend nieuwe uitdagingen nodig. Het interesseert me niet wat andere mensen hebben gedaan, ik wil mijn eigen weg uitstippelen. Vandaar mijn beslissing om aan de universiteit van Caïro Arabisch te gaan studeren. Ik maak graag de vergelijking met red ocean en blue ocean. In economische termen staat red ocean voor een verzadigde markt en blue ocean voor weinig concurrentie. Blue ocean is kalm, maar de kans op verzadiging stijgt naarmate er meer concurrenten het gat in de markt ontdekken. Ik probeer altijd in de blue ocean te blijven, zodra iemand mijn territorium binnendringt, ga ik op zoek naar iets nieuws.”
Wat is je toekomstvisie als burgemeester van Tokio?
“Mijn plan voor de toekomst bestaat uit drie onderdelen. Ten eerste moet Tokio een Safe City worden. We krijgen voortdurend te maken met aardbevingen en tropische cyclonen. Verder is er ook de toenemende terreurdreiging. Japan is een eiland, je kunt de situatie niet vergelijken met Frankrijk, maar we moeten ons toch op het ergste voorbereiden en van veiligheid een prioriteit maken. Daarnaast wil ik een Diverse City waar mannen en vrouwen, kinderen en bejaarden, mensen met of zonder beperking een actieve rol kunnen spelen. Smart City focust dan weer op innovatie en duurzaamheid: als voormalig milieuminister wil ik het probleem van de luchtvervuiling effectief aanpakken. Er lopen al projecten met zelfvoorzienende, low impact woningen die we verder willen uitbreiden. Tokio is nu al het economische centrum van Japan, ik wil ook de ecologische grootmacht van de wereld worden.”
Wat zijn de belangrijkste doelstellingen de komende jaren?
“Elke stad mag dan wel zijn eigen specifieke problemen hebben, in het algemeen komen ze allemaal op hetzelfde neer: de uitstoot van broeikasgas, luchtverontreiniging, mobiliteit en drinkwatervoorziening. Tel daar ook nog het afvalprobleem en de oceaanvervuiling bij en we staan voor een reeks gigantische uitdagingen. Wereldsteden - met Tokio voorop - moeten hierin de leiding nemen.”
Welk advies zou je graag meegeven aan andere vrouwen?
“Grote ambities nastreven kan enorm stresserend zijn. Splits ze daarom op in haalbare doelen en werk er stapsgewijs naartoe. Elk doel dat je bereikt, geeft je een kick en de moed om verder te doen.”
